Kate là một nhà quản lý siêng năng chăm chỉ đang làm việc cho một công ty khởi nghiệp. Cô ra sức làm việc nhưng lại có cảm giác khó chịu day dứt rằng mình đang bỏ lỡ mất đời sống riêng của bản thân. Và rồi thật lạ là khi không phải làm việc, cô cố gắng tắt "chế độ làm việc" đi để tận hưởng những niềm đam mê, bạn bè, gia đình... nhưng cuối cùng cô nhận ra rằng mình thật không có chút năng lượng nào cả.

Có nhiều người cũng giống như Kate, hiểu sai về ý nghĩa thực sự của trạng thái cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Họ cố gắng luôn tách biệt "công việc" và "cuộc sống", nhưng điều đó lại đem đến những kết quả không như ý muốn.

Nguồn gốc của vấn đề cân bằng giữa công việc và cuộc sống

Những người đang cố gắng duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống bằng cách phân chia thời gian của mình ra - tức là chia rẽ rạch ròi giữa chế độ làm việc và chế độ đời sống riêng - đang vô tình tự phân chia chính bản thân mình.

Khi mọi người đặt "công việc" cạnh "cuộc sống", họ thường vô thức suy nghĩ theo hướng "công việc" đối đầu với "cuộc sống" - và họ cứ liên tục bị buộc phải chọn cách đánh đổi thứ này để có được thứ kia. Theo cách suy nghĩ đó, việc có được một bên sẽ luôn đồng nghĩa với việc mất đi bên còn lại.

Và thế là mọi người bắt đầu nhìn nhận "công việc" như là những khoảng thời gian mà họ không được sống cuộc sống của mình. "Công việc" bị xem như một thứ quái quỷ không cần thiết mà bạn buộc phải chịu đựng cho đến khi tới lúc được nghỉ ngơi. Nhưng nếu bạn cho rằng mọi thứ liên quan đến công việc đều mang nghĩa tiêu cực và khổ sở, trong khi "cuộc sống" của bạn lại chịu đựng gánh nặng của những sự kỳ vọng phi thực tế liên quan đến việc hưởng thụ, thì thực sự sẽ chẳng có sự cân bằng nào ở đây cả.

Việc tái cân bằng lại công việc và cuộc sống là có thể làm được, bằng cách tìm kiếm một công việc mới mẻ và vui thú đến một mức độ nào đó. Nhưng chẳng có công việc nào là hoàn hảo cả. Sẽ luôn có những khía cạnh nhàm chán trong bất kỳ công việc nào. Và chẳng mấy chốc bạn sẽ lại lâm vào cảnh bập bênh giữa "công việc" và "cuộc sống" như trước, bởi bạn đã không thay đổi khuôn khổ tư duy cũ kỹ của mình.

Cách duy nhất để phá bỏ lời nguyền

Mục tiêu thực sự là tái phân bổ lại sự tích cực (+) và tiêu cực (-) một cách đồng đều trong cuộc sống.

Hầu hết mọi người đều cố gắng làm cho mọi thứ ngoài lúc làm việc đều trở nên tích cực để bù đắp lại sự tiêu cực của công việc, kiểu như thế này:

Nếu tất cả mọi thứ đều là tiêu cực trong lúc làm việc và đều là tích cực khi chế độ làm việc bị tắt đi, thì hiệu quả làm việc sẽ bị tổn hại - tạo ra sự tiêu cực còn nhiều hơn nữa. Mọi người sẽ dựa dẫm vào cuộc sống an nhàn của mình để tìm kiếm hạnh phúc, nhưng lại không thể thực sự có được hạnh phúc bởi họ không đối mặt với những vấn đề trong công việc.

Trái lại, có những người cố gắng tạo ra sự tích cực trong đời sống công việc của mình. Trạng thái cân bằng giữa công việc và cuộc sống của họ trông như thế này:

Không may là nếu những người này vẫn duy trì khuôn mẫu bật/tắt kiểu cũ thì toàn bộ sự tiêu cực sẽ chuyển sang chế độ "tắt" của họ, và các mối quan hệ cũng như sức khỏe của họ sẽ bị tổn hại.

Một số rất ít những người may mắn sẽ nhận được sự tích cực ở cả hai vế của phương trình, và trạng thái cân bằng giữa công việc và cuộc sống của họ trông như thế này:

Nếu bạn là một trong số những người trải nghiệm được sự tích cực ở cả hai bên thì thật là may mắn! Bạn nằm trong số chưa tới 5% dân số đấy.

Đối với 95% dân số còn lại thì sau đây là một biện pháp để giúp bạn có được trạng thái cân bằng thực tế giữa công việc và cuộc sống.

Giải pháp là hãy khôi phục lại cảm giác về bản thân mình như một thể thống nhất. Khi làm như vậy, bạn sẽ gỡ bỏ hai khái niệm cạnh tranh nhau là công việc và cuộc sống, và bạn sẽ không còn vô thức gán cho công việc là "khổ sở" và cuộc sống là "hưởng thụ" nữa. Năng lượng tích cực sẽ bắt đầu tuôn chảy một cách dễ dàng và thuận lợi xuyên suốt cuộc sống của bạn.

Để khôi phục lại cảm giác về bản thân mình như một thể thống nhất, hãy tự hỏi mình rằng: Thực sự thì tại sao mình lại làm những việc mà mình đang làm, cả trong công việc và trong cuộc sống?

Câu trả lời của bạn cho câu hỏi này sẽ phác thảo nên sơ đồ khái quát về "cái tôi" thống nhất của bạn, gắn liền với ý nghĩa có liên quan trực tiếp tới bản chất con người thật sự của bạn và những điều mà bạn thực sự quan tâm.

Giờ hãy sử dụng sơ đồ khái quát đó để kiểm tra cuộc sống trong công việc của bạn, thời gian rảnh của bạn, và các mối quan hệ của bạn xem chúng có hòa hợp với nhau hay không. Khuôn mẫu kiểu mới không phải là "cân bằng" nữa, mà là "hòa hợp".

Điều này sẽ tiết lộ cho bạn nhiều điều:

• Có những khía cạnh không khổ sở trong công việc của bạn: Hãy nhìn lại xem, và bạn sẽ nhận ra nhiều khía cạnh tích cực phản ánh những điều mà bạn quan tâm. Chẳng hạn như bạn có thể xem trọng tính sáng tạo, và bạn nhận ra rằng bạn có cơ hội thể hiện nó trong công việc mỗi ngày.
• Những điều mà bạn quan tâm trong "công việc" cũng chính là những điều bạn quan tâm trong "cuộc sống": Ví dụ như bạn có thể xem trọng tình bạn trong cuộc sống, và bạn cũng thực hiện điều đó với các đồng nghiệp của mình. Những giá trị của bạn tồn tại trong mọi mối tương tác, và phục vụ cho "cái tôi" thống nhất của bạn.
• Những việc bạn làm trong công việc và những việc bạn làm trong cuộc sống hỗ trợ và tăng cường lẫn nhau: Chẳng hạn như tính hào phóng mà bạn thể hiện với bạn bè của mình có thể tạo nên những mối quan hệ tốt với khách hàng khi được thể hiện trong công việc. Sự tháo vát của bạn trong công việc có thể được sử dụng để giải quyết các trở ngại trong đời sống cá nhân của bạn.

Điều thiết yếu là bạn không bao giờ phải sử dụng lại mô hình làm việc kiểu "bật/tắt" nữa, bởi bạn luôn hành động theo đúng những điều mà bạn xem trọng. Kết quả là bạn sẽ nhận ra rằng năng lượng tích cực của mình sẽ không phải là đối tượng để bị rút cạn hay thừa mứa, bị bật và tắt, mà thay vào đó nó sẽ tuôn chảy liên tục xuyên suốt qua mọi trạng thái của bạn, theo một vòng lặp phản hồi tích cực vĩnh cửu.

Trạng thái cân bằng thực tế giữa công việc và cuộc sống trông như thế này:

Một cuộc sống không có lời nguyền làm bạn khổ sở

Sự hình thành khái niệm mới của bạn từ "cân bằng" chuyển sang "hòa hợp" là một sự chuyển đổi nội tại có thể tiếp sức mạnh cho bạn bất kể hoàn cảnh hiện tại của bạn có như thế nào đi nữa.

Chẳng hạn như bạn có thể đang thực sự khổ sở với công việc hiện tại của mình. Nhưng giờ đây bạn có thể trải bức sơ đồ ra để xác định nguyên nhân gây ra sự tiêu cực (tức là điều gì đang không hòa hợp với những điều mà bạn xem trọng?) và tự nhắc nhở bản thân về lý do khiến bạn làm những việc bạn đang làm, hoặc thực hiện một sự điều chỉnh... hay thực sự thay đổi công việc của mình.

Kể cả trong trường hợp sau cùng, bạn vẫn có thể duy trì sự tích cực cho tới khi tìm được công việc mới. Bạn có thể ghét những công việc hằng ngày của mình, nhưng một trong những điều mà bạn xem trọng là phải nuôi sống gia đình mình thật tốt - thế là bạn được thôi thúc, và bạn biết rằng mình đang làm việc đó mỗi ngày.

Hoặc nếu bạn là một người "nghiện" công việc thì bức sơ đồ của bạn có thể tiết lộ rằng những điều mà trước đây bạn đã đánh giá thấp và xem là "chế độ tắt" (như việc thư giãn, vui đùa, theo đuổi đam mê, dành thời gian cho gia đình và bạn bè) thực ra lại chứa đựng dồi dào những giá trị giúp hỗ trợ - và thậm chí là tăng cường - cho đời sống công việc phong phú của bạn.

Một sự hòa hợp đầy giá trị và được điều chỉnh tối ưu giữa công việc và cuộc sống sẽ duy trì một dòng chảy năng lượng tích cực cũng như niềm hạnh phúc trong mọi khía cạnh của con người bạn. Do đó hãy tiến tới và dựng nên bức sơ đồ của bạn nhé.